Archiwum Galerii Zderzak – Archiwum Galerii Zderzak

Sześć „Rozrywek” w sześć dni

W ramach rozrywek letnich Archiwum Galerii Zderzak uprzejmie zaprasza samodzielnie myślące Panie i Panów na Maraton Rozrywkowy!

Lisy mają swoje nory, lewica – luksusowe domy kultury (MSN, MOCAK, MUFO), prawica – Muzea Narodowe. A ludzie myślący?

Od 8 do 13 sierpnia 2022. Od poniedziałku do soboty włącznie.

Codziennie o godz. 17:00.
Wstęp: 100 PLN (niezależnie od ilości dni, zimne napoje w cenie).

Rezerwacja wejściówek tel. 12 257 56 34 lub mailowo zderzakoffice@zderzak.pl

Dochód ze sprzedaży wejściówek zostanie przekazany na Hospicjum św. Łazarza w Krakowie.

PROGRAM

1. poniedziałek 8 sierpnia

EGOCENTRYZM ARTYSTÓW

Sztuka współczesna to

zamknięty, autoreferencyjny i samoreprodukujący się system – uważał słynny socjolog Niklas Luhmann. Z teorii Luhmanna wypływa wniosek o egocentryzmie artystów, części składowej owego systemu. Omówimy wnikliwie tę ważną, a ignorowaną dotąd przypadłość systemową (nie – moralną). Po raz pierwszy w dziejach nauki!

2. wtorek 9 sierpnia

MALARZ CZY BADYLARZ?

O regresie twórczym Jarosława Modzelewskiego, czyli o tym, jak gospodarować na rynku lokalnym. Udowodnimy, że nie może tu być mowy o regresie, a jedynie o dostosowaniu się malarza do gustów rosnącej klienteli. O czym świadczy m.in. rekordowa ilość gatunków, które uprawia.

3. środa 10 sierpnia

ZŁODZIEJE SZKŁA

Żadnej fabryki na świecie nie okradano tak zachłannie, jak Huty Szkła Gospodarczego „Sudety” w Szczytnej Śląskiej, producenta popularnego szkła kolorowego.

Kim byli przestępcy? Jak działali? Kogo boi się antykwariusz z Polanicy?

4. czwartek 11 sierpnia

ARTYSTA-SOCJOPATA

Czy ktoś taki istnieje? Samotnictwo jest przecież stanem utrudniającym komunikację, a więc i tworzenie. Artysta-socjopata wegetujący poza społeczeństwem to twór epoki romantyzmu

. Dlaczego jest nam wciąż tak bliski… Coś dla myślących singli w melancholijnej „Rozrywce” odnalezionej po latach w zakamarkach pamięci komputera.

5. piątek 12 sierpnia

NARODOWE, CZYLI CZYJE?

„Czechowicz – Geniusz Baroku”. Zlitujmy się nad przyszłymi pokoleniami… Co robić ze słabymi utworami przeróżnych „geniuszy” w Muzeach Narodowych?

O koniecznej reformie tego, co niereformowalne, a bezgranicznie zadufane w sobie. Temat na trzy miziołki.

6. sobota 13 sierpnia

DLACZEGO MINISTERSTWO KULTURY NALEŻY ZLIKWIDOWAĆ

Sześć dobrych powodów dla których Ministerstwo Kultury RP należy

bezzwłocznie zlikwidować. I sześć dla których należy je zachować.

A na koniec deser: temat zbyt delikatny moralnie, by wzmiankować o nim w mailu – przeznaczony wyłącznie dla uszu posiadaczy wejściówek. Hush-hush!

Krytyka sztuki nie istnieje. Na codzień tego nie zauważamy, ot, nie wiadomo kiedy zniknęło coś, na czym nikomu nie zależało. A może nawet zależało – by zniknęło i nie przeszkadzało dłużej. Malarz machnie kicz, weźmie jak za woły i jeszcze ludzie muszą to codziennie oglądać. Krytyka widzi w tym pewien paradoks, dlatego warszawscy marszandzi, lewicowi aktywiści kulturalni i przemądrzali historycy sztuki nigdy krytyki nie lubilii po cichu, w bramie na Powiślu, wespół w zespół ukręcili jej łeb. Ciała nigdy nie odnaleziono.

W Zderzaku nie uprawiamy więc krytyki, a jedynie wolnomyślicielstwo. Zapewniamy porcję zdrowego wolnomyślicielstwa w zakurzonej hipokryzją Polsce. Wypięte plażowo pupy cenionych artystów, historyków sztuki, muzealnych świętoszków i warszawskich marszandów czekają… Zapraszamy!

Przypominamy, że wystawa Zbigniewa Horbowego „Światła / Lights” potrwa do 10 października 2022.

Galeria czynna od wtorku do soboty w godzinach 12-17:00. Wizyty tylko po telefonicznym umówieniu.

Uwaga porządkowa: przed wejściem do Galerii wyłączamy komórki.

Skąd zło? Problem salda Quiringh van Brekelenkam (ok. 1650)

w piątek 29 lipca 2022 o godzinie 17:00

R.S.V.P.

Prosimy o potwierdzenie obecności telefonicznie 12 257 56 34 lub mailowo

Współczesna sztuka unika wielkich pytań metafizycznych. Odczuwamy to jako stratę i brak dzielności, dlatego w kwestiach fundamentalnych zwracamy się coraz częściej do Mistrzów Dawnych.

Malarstwo Quiringha van Brekelenkama (1622-1669), ucznia Gerarda Dou, należy do skarbów holenderskiego Złotego Wieku. Cechuje je oszczędne piękno. Quiringh z zamiłowaniem ukazywał pracę rzemieślników, drobnych sprzedawców i codzienną domową krzątaninę. „Portret damy z książką i czaszką” pozornie wykracza poza tę tematykę. Zatroskane spojrzenie modelki – przełożonej szpitala? domu dla podrzutków? – mówi o codziennym zmaganiu z cierpieniem i złem. O chwilach zwątpienia i ufności mimo wszystko. Centralny problem metafizyczny kultury europejskiej – skąd zło? – przyjmuje tu niepokojącą postać moralnego salda. Ile dobra równoważy zło? Czy racjonalna rachunkowość wystarcza w sprawach ostatecznych?

Szukanie odpowiedzi na pytanie „skąd zło?” należy do tradycji polskiej poezji. W Galerii Zderzak była to zawsze kluczowa kwestia filozoficzna, poruszana przez znakomitych artystów. Mierząc się z nią, dawali nam oparcie. Pytanie „skąd zło?”, zadane w 1985 roku na wystawie „Przeciw złu, przeciw przemocy” w kościele w Mistrzejowicach, stało się powodem założenia Zderzaka. Jest ono naszym kamieniem węgielnym. Nie odnaleźlibyśmy „Rozstrzelania II” Wróblewskiego, ani „Cudu św. Tryfona” Carpaccia, gdybyśmy nie szukali na nie odpowiedzi.

Spróbujemy poszukać jeji teraz, przedstawiwszy pierwszą zasadę hermeneutyki, środowisko artystyczne Lejdy i sztukę Quiringha, która posiada tę rzadko spotykaną, a wysoko cenioną zdolność – zatrzymania kołowrotka czasu.

Sapere aude! Zapraszamy!

Przypominamy, że wystawa Zbigniewa Horbowego „Światła / Lights” potrwa do 10 października 2022.

Galeria czynna od wtorku do soboty w godzinach 12-17:00. Wizyty tylko po telefonicznym umówieniu.

Foto: Quiringh Gerritsz. van Brekelenkam, „Portret damy z książką i czaszką” (fragment), olej na desce, 40 x 32 cm, Lejda, ok. 1650, Kolekcja Galerii Zderzak

Światła / Lights

w sobotę 16 lipca 2022 o godzinie 13:00

R.S.V.P.

Prosimy o potwierdzenie obecności do 15 lipca.

Foto: Zbigniew Horbowy, Misa (w kolorze dojrzałych winogron), szkło sodowe, 11.8 x 21 x 12 cm, Huta „Sudety” w Szczytnej Śląskiej, lata 70. All rights reserved © Archiwum Galerii Zderzak 2022

Zabawne, że do świadomości polskich kolekcjonerów dzieł sztuki wciąż nie dociera fakt, jaką osobliwością, jakim cudem za czasów Zbigniewa Horbowego była Huta Szkła Gospodarczego „Sudety” w Szczytnej Śląskiej, zburzona osiem lat temu. Może jeszcze za wcześnie, może dzieje się tak dlatego, że polskie kolekcjonerstwo generalnie jest wciąż w stadium „budowania kolekcji”, czyli, de facto, gromadzenia kapitału kulturowego. Oznacza to zapewne, że pierwsi w tworzeniu kwalifikowanych zespołów szkła kolorowego z mitycznej huty będą kolekcjonerzy zagraniczni, np. wytrawni koneserzy azjatyccy. Przewidujemy, że najlepsze, fenomenalne egzemplarze tych szkieł osiągać będą w przyszłości niewyobrażalne dziś ceny. Gdy tylko proces różnicowania estetycznego przyśpieszy, gdy pojawią się fachowe opracowania i katalogi, kiedy najcenniejsze egzemplarze i serie przejdą ze stanu rozproszenia w stan skupienia we właściwych rękach, wówczas możemy być świadkami kolejnej w historii kolekcjonerstwa „gorączki tulipanowej”. Tyle, że tym razem będzie to „szklana gorączka”, Horbo-rush!

Zanim jednak Horbo-rush opanuje umysły biednych i bogatych, gospodarkę doprowadzi do zawirowań, a rządowych ekonomistów do dystrakcji i rekoncyliacji (czego, oczywiście, nikomu nie życzymy, to tylko żarty), Zderzak pragnie zaprosić Państwa na wystawę szkła użytkowego Zbigniewa Horbowego. Zbieramy wyłącznie szkło przemysłowe – żadnych akademickich fiu-bździu! Pierwszą część naszej kolekcji, pt. „Zauberberg”, pokazaliśmy dwa lata temu w szczycie pandemii, podczas lockdownu. I choć tamta wystawa zapierała dech w piersiach swym pięknem, zobaczyła ją, ku naszemu żalowi, jedynie garstka widzów. Poprawiamy się teraz, pokazując więcej dzieł, w tym nabytki nowe, do których należy ta skromna misaw kolorze dojrzałych winogron widoczna na zdjęciu. W intencji Galerii Zderzak „Światła” mają być dla Państwa tak miłym przeżyciem artystycznym i wakacyjnym wytchnieniem, jak koncert na skrzypce i wiolonczelę któregoś z neapolitańskich XVIII-wiecznych geniuszy muzycznych, Porpory albo Leo. Życzymy wielu wrażeń!

Galeria czynna od wtorku do soboty w godzinach 12-17:00. Wizyty tylko po telefonicznym umówieniu.

Przypominamy, że fotografowanie w Galerii wymaga uzyskania licencji.

Nasze wystawy są oryginalnymi dziełami chronionymi prawem autorskim.

Skąd zło? Unde malum? Mistrz z Werony (ok. 1500)

Archiwum Galerii Zderzak uprzejmie zaprasza na pokaz nowego nabytku 20 maja 2022 o godzinie 17.00.

R.S.V.P. Prosimy o potwierdzenie obecności telefonicznie 12 257 56 34 lub mailowo.

Sztuka współczesna unika wielkich pytań metafizycznych. Odczuwamy to jako stratę,zalęknienie. Dlatego w kwestiach fundamentalnych zwracamy się coraz częściej do Mistrzów Dawnych.

Tragiczna historia Meleagra, herosa z okrętu Argo, zwycięzcy potwornego dzika kalidońskiego, opisana przez Owidiusza w VIII Księdze „Metamorfoz”, jest tematem renesansowego obrazu malarza z Werony, pierwszego dzieła o tematyce mitologicznej w naszej kolekcji. Zamówiony w cyklu sześciu paneli do prywatnego studiolo około roku 1500, obraz w widowiskowy sposób przywołuje centralny problem metafizyczny kultury europejskiej – skąd zło? Unde malum?

„Krzyczy, na całe miasto podnosi lament i złote szaty na czarne zamienia.”

Do dobrej tradycji polskiej poezji należy szukanie na to pytanie odpowiedzi. W Galerii Zderzak była to zawsze najżywsza, kluczowa kwestia filozoficzna, poruszana przez znakomitych artystów. Mierząc się z nią, dawali nam oparcie. Pytanie „skąd zło?”, zadane w 1985 roku na wystawie „Przeciw złu, przeciw przemocy” w kościele w Mistrzejowicach, było przecież powodem założenia Zderzaka! Tym różnimy się od innych galerii na świecie, że szukanie na nie odpowiedzi jest racją naszego istnienia.

Nigdy nie odnaleźlibyśmy „Rozstrzelania II” Wróblewskiego, ani „Cudu św. Tryfona” Carpaccia, gdybyśmy nie szukali odpowiedzi na to pytanie. Po prostu? Tak, po prostu. Nie byłoby żadnej z odkrywczych hermeneutyk i nigdy nie dowiedzielibyśmy, „dlaczego ryby płyną w lewo”, ani czemu w głowie Jurrego płonie kosmiczny ogień, ani skąd wziął się Bodhisattva Avalokiteśvara na I Wystawie Nowoczesnych, ani kim jest jest dziewczyna w oknach Zamku Anioła, gdybyśmy nie szukali odpowiedzi na pytanie „skąd zło?”. Spróbujemy poszukać jej i teraz, przedstawiwszy najpierw losy obrazu z Meleagrem oraz krąg artystyczny malarza z Werony.

Ministerstwu Kultury Republiki Włoskiej dziękujemy za życzliwą zgodę na wywóz cennego zabytku do Polski.

Sapere aude! Zapraszamy!

Przypominamy, że wystawa malarstwa Łukasza Stokłosy „Ambasadorowie” potrwa do 30 czerwca 2022. Galeria czynna od wtorku do soboty w godzinach 12-17:00. Wizyty tylko po telefonicznym umówieniu.

Publiczność kulturalna

w sobotę 9 kwietnia 2022 o godz. 13:00

R.S.V.P. Prosimy o potwierdzenie obecności telefonicznie (12 257 56 34) lub mailowo zderzak@zderzak.pl

Głębokie przemiany społeczeństwa polskiego w minionym trzydziestoleciu stawiają przed nami liczne pytania o to, jacy jesteśmy. My, czyli współczesna publiczność kulturalna. Elity i publiczność masowa. Twórcy i odbiorcy. „Producenci” i „konsumenci”. O diagnozę stanu rzeczy poprosiliśmy krakowskiego socjologa, zajmującego się badaniem potrzeb i oczekiwań społecznych w sferze artystycznej.Wykład prof. Przemysława Kisiela poświęcony będzie charakterystyce współczesnej publiczności kulturalnej. Autor postara się opowiedzieć jaka ona jest obecnie, jak się zmieniła na przestrzeni kilku ostatnich dekad i co jest przyczyną tych zmian. Ale ponieważ charakterystyka publiczności kulturalnej nieodłącznie wiąże się z problematyką instytucji kultury, krakowski uczony zastanowi się nad ich przyszłością. Czy instytucjom kultury w wieku XXI grozi kryzys i upadek? Los których instytucji może być zagrożony?

Spotkanie ma charakter otwartego seminarium – zachęcamy do dzielenia się własnymi obserwacjami i refleksjami oraz do twórczej polemiki z tezami profesora. Zapraszamy do dyskusji!

Przemysław Kisiel – socjolog kultury i socjolog sztuki, dyrektor Instytutu Politologii, Socjologii i Filozofii oraz kierownik Katedry Socjologii Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, współzałożyciel i przewodniczący Sekcji Socjologii Sztuki Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, członek prezydium Komitetu Naukoznawstwa PAN. Interesuje się m.in. socjologiczną analizą dzieł artystycznych oraz problematyką uczestnictwa w kulturze artystycznej. Jest autorem ponad siedemdziesięciu publikacji, w tym dwóch monografii: „Współczesna kultura artystyczna. Społeczny wymiar uczestnictwa” (2003) oraz „Uczestnictwo w kulturze artystycznej jako forma działania społecznego” (2012).

Falsyfikat naszych czasów

Jan Michalski

Obecny globalny rynek sztuki jest zjawiskiem bez precedensu w dziejach ludzkości. Zarówno pod względem ekonomicznym, jak kulturowym. Wielu obserwatorów uważa, że w niektórych jego sektorach ceny oderwały się od wartości. Czym zatem różnią się dzisiejsze fałszerstwa od dawnych? Autor przedstawi główne zasady działania światowego rynku sztuki i dokona przeglądu najgłośniejszych fałszerstw ujawnionych w ostatnich latach. Przed nami – parada oszustów. Czy współczesne oszustwa od tych sprzed tysiąca lat różni jedynie natura pieniądza napływającego na rynek? Czy handel NFT to finansowa bańka, jak twierdzi amerykański inwestor Michael Burry? Czy kreatywna konserwacja dzieł sztuki to nabijanie w butelkę? Jaki jest falsyfikat naszych czasów?

Zapraszamy w czwartek 30 grudnia o godzinie 17:00.

R.S.V.P. Prosimy o potwierdzenie obecności telefonicznie (12 257 56 34) lub mailowo zderzak@zderzak.pl

Zapraszamy do dyskusji!

Ambasadorowie. All those moments will be lost in time like tears in rain

Tytuł nowej wystawy Łukasza Stokłosy został zaczerpnięty z dwóch źródeł: XIX-wiecznej przewrotnej powieści obyczajowej Henry Jamesa oraz filmu noir sci-fi „Łowca androidów” Ridleya Scotta. Oba utwory mają swoje mroki, które, jak wiadomo, pociągają krakowskiego malarza, i swoje strony komiczne, którym daje zwykle dyskretny wyraz. Na wystawie zobaczymy kilkanaście znakomitych obrazów – dwa duże poliptyki „Ogród 3” i „Bitwa 3” (wariacja bitwy morskiej pod Lepanto z olśniewającym zastosowaniem nowych barwników), tajemnicze martwe natury z cyklu „Wiek niewinności”, kwiaty, erotyki, wnętrza. Dla miłośników sztuki filmowej wielką gratką będzie czuły portret Rutgera Hauera, czyli robota bojowego Nexus 6 z ostatnich chwil jego żywotności. Artysta namalował także portret Sean Young w roli udoskonalonego, tj. wyposażonego we wspomnienia z dzieciństwa androida Rachael, który będzie można oglądać poza wystawą. Po zeszłorocznej definitywnej przemianie Zderzaka z galerii sztuki współczesnej w Kunstkamerę – pierwszą w Europie Środkowej – „Ambasadorowie” są pierwszą wystawą na której dzieła współczesne sąsiadują z obrazami Dawnych Mistrzów, Wenecjan Vittore Carpaccia i Francesca Albotto.

Życzymy wielu wrażeń! Galeria czynna od wtorku do soboty w godzinach 12-17:00. Wizyty tylko po telefonicznym umówieniu.

Łukasz Stokłosa – Ogród 3 – olej, płótno, panel 240x150 cm, panel 2 200x150 cm, 2019-2022 — Łukasz Stokłosa, Ogród 3, olej, płótno, 240×150 cm + 200×150 cm, 2019-2022

Łukasz Stokłosa – Bitwa (3) – olej, płótno, 200x150 cm + 200x120 cm, 2022 — Łukasz Stokłosa – Bitwa (3) – olej, płótno, 200×150 cm + 200×120 cm, 2022

Łukasz Stokłosa – Wiek niewinności – olej, płótno, 30 x 40 cm, 2020 — Łukasz Stokłosa, Wiek niewinności, olej, płótno, 30 x 40 cm, 2020

Łukasz Stokłosa – Bez tytułu – olej, płótno, 60 x 50 cm, 2021 — Łukasz Stokłosa, Wiek niewinności, olej, płótno, 30 x 40 cm, 2020

WIDOKI WYSTAWY

Archiwum Galerii Zderzak, Aleja Słowackiego 58/10, 30-004 Kraków

tel. 0048 12 257 56 34 www.zderzak.pl, zderzak@zderzak.pl

Duchy opiekuńcze

w sobotę 12 marca 2022 o godz. 17:00
R.S.V.P. Prosimy o potwierdzenie obecności telefonicznie (12 257 56 34) lub mailowo zderzak@zderzak.pl

Z przygotowywanego do druku tomu mikro-opowiadań śląskich pt. „Duchy opiekuńcze” Autor przeczyta cztery utwory:„Mała ciotka”„Marullo”„Centrala”„Światła”.W sumie – godzina czytania bez pośpiechu.
Zapraszamy!

Krucyfiksy Wita Stwosza i ich recepcja

R.S.V.P. Prosimy o potwierdzenie obecności telefonicznie (12 257 56 34) lub mailowo zderzak@zderzak.pl

W twórczości Wita Stwosza figury Chrystusa na krzyżu stanowią zwartą grupę dzieł odznaczających się niezwykłą klasą wykonania i wyjątkową ekspresją, co pozwala zaliczyć je do najdoskonalszych realizacji tego tematu w sztuce europejskiej. Nic więc dziwnego, że doczekały się one licznych powtórzeń i naśladownictw, nie tylko zresztą w końcu XV i na początku XVI wieku, ale także okresie nowożytnym. Zapożyczenia te rzadko jednak wykraczały poza typ lub charakterystyczne formy draperii. W wykładzie przedstawione zostaną najważniejsze problemy badawcze dotyczące autorskich krucyfiksów Stwosza oraz ich recepcji w sztuce Europy Środkowej, ze szczególnym uwzględnieniem Krakowa i Małopolski.
Wojciech Walanus – doktor historii sztuki, pracownik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik Fototeki przy tym Instytucie. Autor licznych publikacji poświęconych rzeźbie późnogotyckiej, w tym książki o rzeźbie drewnianej w Małopolsce „Późnogotycka rzeźba drewniana w Małopolsce w latach 1490-1540” (Universitas, Kraków 2006), a także prac z zakresu historii fotografii dokumentacyjnej w XIX i XX wieku.

Zapraszamy! Przypominamy, że obecna wystawa „Mistrzowie Dawni. XIV-XVI wiek” potrwa do 26 marca 2022. Galeria czynna od wtorku do soboty w godzinach 12-17:00. Wizyty tylko po telefonicznym umówieniu.

Sztuka artystów, sztuka socjologów

Archiwum Galerii Zderzak uprzejmie zaprasza na wykład o świecie sztuki z niezwykłej perspektywy Niklasa Luhmanna (1927-1998), przedstawiciela teorii systemów i cybernetyki społecznej, klasyka socjologii XX wieku

R.S.V.P. Prosimy o potwierdzenie obecności telefonicznie (12 257 56 34) lub mailowo zderzak@zderzak.pl

Teoria systemów współczesnego klasyka socjologii, Niklasa Luhmanna, opisuje sztukę i krytykę artystyczną jako jeden z wielu autonomicznych systemów nowoczesnego społeczeństwa, takich jak gospodarka, polityka, religia czy mass media. W tym kontekście pyta o funkcję społeczną sztuki i o kod binarny, który pozwala rozpoznać daną komunikację jako przynależącą do sztuki. Tak ujęty system sztuki nie składa się z dzieł sztuki, artystów, mecenasów, kuratorów itp. Sztuka, podobnie jak inne systemy społeczne, jest autoreprodukującym systemem komunikacji. Dzieło artystyczne funkcjonuje w systemie jako środek komunikacji i jako jej temat, artysta natomiast – podobnie jak inne osoby – jest tożsamością (strukturą oczekiwań), która krystalizuje się w toku komunikacji. Czy taki socjologiczny opis zewnętrzny sztuki może stać się jej samo-opisem? Inaczej mówiąc, czy jest do zaakceptowania dla samej sztuki, jej twórców i krytyków? Zapraszamy do dyskusji!

Krzysztof C. Matuszek (ur. 1976) – profesor Akademii Ignatianum w Krakowie. Zajmuje się socjologią teoretyczną. Opublikował m.in. Niklasa Luhmanna socjologia bez człowieka, Kraków: Księgarnia Akademicka 2017, Der Krieg als autopoietisches System, Wiesbaden: VS Verlag 2007, Ontology, Reality and Construction in Niklas Luhmann’s Theory, „Constructivist Foundations“ 10(2)/2015.

Zapraszamy! Przypominamy, że obecna wystawa „Mistrzowie Dawni. XIV-XVI wiek” potrwa do 26 marca 2022. Galeria czynna od wtorku do soboty w godzinach 12-17:00. Wizyty tylko po telefonicznym umówieniu.