Skąd zło? Problem salda

Quiringh van Brekelenkam (ok. 1650)

29 lipca 2022; Archiwum Galerii Zderzak, Al. J. Słowackiego 58/10, Kraków

Jan Michalski

w piątek 29 lipca 2022 o godzinie 17:00

R.S.V.P.

Prosimy o potwierdzenie obecności telefonicznie 12 257 56 34 lub mailowo

Współczesna sztuka unika wielkich pytań metafizycznych. Odczuwamy to jako stratę i brak dzielności, dlatego w kwestiach fundamentalnych zwracamy się coraz częściej do Mistrzów Dawnych.

Malarstwo Quiringha van Brekelenkama (1622-1669), ucznia Gerarda Dou, należy do skarbów holenderskiego Złotego Wieku. Cechuje je oszczędne piękno. Quiringh z zamiłowaniem ukazywał pracę rzemieślników, drobnych sprzedawców i codzienną domową krzątaninę. „Portret damy z książką i czaszką” pozornie wykracza poza tę tematykę. Zatroskane spojrzenie modelki – przełożonej szpitala? domu dla podrzutków? – mówi o codziennym zmaganiu z cierpieniem i złem. O chwilach zwątpienia i ufności mimo wszystko. Centralny problem metafizyczny kultury europejskiej – skąd zło? – przyjmuje tu niepokojącą postać moralnego salda. Ile dobra równoważy zło? Czy racjonalna rachunkowość wystarcza w sprawach ostatecznych? 

Szukanie odpowiedzi na pytanie „skąd zło?” należy do tradycji polskiej poezji. W Galerii Zderzak była to zawsze kluczowa kwestia filozoficzna, poruszana przez znakomitych artystów. Mierząc się z nią, dawali nam oparcie. Pytanie „skąd zło?”, zadane w 1985 roku na wystawie „Przeciw złu, przeciw przemocy” w kościele w Mistrzejowicach, stało się powodem założenia Zderzaka. Jest ono naszym kamieniem węgielnym. Nie odnaleźlibyśmy „Rozstrzelania II” Wróblewskiego, ani „Cudu św. Tryfona” Carpaccia, gdybyśmy nie szukali na nie odpowiedzi.

Spróbujemy poszukać jeji teraz, przedstawiwszy pierwszą zasadę hermeneutyki, środowisko artystyczne Lejdy i sztukę Quiringha, która posiada tę rzadko spotykaną, a wysoko cenioną zdolność – zatrzymania kołowrotka czasu.

Sapere aude! Zapraszamy!

Przypominamy, że wystawa Zbigniewa Horbowego „Światła / Lights” potrwa do 10 października 2022.

Galeria czynna od wtorku do soboty w godzinach 12-17:00. Wizyty tylko po telefonicznym umówieniu.

Foto: Quiringh Gerritsz. van Brekelenkam, „Portret damy z książką i czaszką” (fragment), olej na desce, 40 x 32 cm, Lejda, ok. 1650, Kolekcja Galerii Zderzak

All rights reserved © Archiwum Galerii Zderzak 2022

.